Osobliwy przypadek Jacka D.
Po ukazaniu się „Złotej Galery” w
„Fantastyce” z pewnym przerażeniem spostrzegłem, że zaczyna
się o mnie mówić jak o jakimś wieszczu, który widzi to, co dla
zwykłego śmiertelnika zakryte.
J. Dukaj
Uszeregujmy fakty.
Konkurs literacki
wygląda mniej więcej tak, że nadsyła się swój utwór podpisany
„godłem”, czyli tymczasowym pseudonimem. „Godłem” opatruje
się też kopertę, która zawiera autentyczne dane teleadresowe na
wypadek, gdyby się utwór niespodzianie jurorom spodobał.
No i tak się stało,
że pewnego razu spodobało się opowiadanie pt. „Złota Galera”
traktujące o tytułowym tajemniczym obiekcie zbliżającym się do
skąpanej w (pozornej) szczęśliwości Ziemi, gdzie zhierarchizowane
społeczeństwo człowieczo-anielskie żyje w przeświadczeniu
gwarantowanej świętości a modlitwa i symbole liturgiczne są
cokolwiek technicznymi instrumentami. Zdecydowano, że jest to
najlepsze opowiadanie fantastyczne w konkursie A.D.
1990.Odpieczętowano kopertę z danymi i skontaktowano się z
autorem, który, jak się okazało, liczył sobie lat szesnaście...
Było lato 1995 roku.
Leżałem sobie na trawie na mazurskiej łące a moje pomarańczowe
życie odpoczywało. Miałem w ręce numer „Nowej Fantastyki”,
który już zdążyłem przeczytać cały z wyjątkiem drugiego
odcinka powieści „Irrehaare”. Nie chciałem go czytać, bo nie
lubię czytać od środka. Ale nie było nic innego na podorędziu,
więc dałem się wciągnąć w dziwny świat opisany
arcyniezrozumiałym językiem. Mówił tekst o niejakim Adrianie i
towarzyszącym mu magu Santanie, którzy zdawali się być ludźmi,
którzy utknęli w uniwersum gry komputerowej niczym pasażerowie
zdefektowanej windy. Jedyną szansą wydostania się, jest pokonać
system, a jedyną szansą na pokonanie systemu jest Adrian –
mesjasz wirtualnego świata. Coś przypomina? Przypomnę i ja:
„Matrix” powstał dopiero kilka lat później
(premiera światowa to marzec 1999 roku). W chwili publikowania
„Irrehaare” nazwisko Wachowski kojarzyło się jedynie z
urzędującym jeszcze podówczas prezydenckim Sieciechem o imieniu
Mieczysław. Gdy na przełomie milleniów pytano Dukaja o ewentualny
pozew przeciw braciom (ówcześnie jeszcze byli to chłopcy)
Wachowskim, starał się unikać tematu, tłumacząc się przypadkową
zbieżnością inspiracji. Oczywiście: Czarne Żelazne Więzienie to
i P. K. Dick obrabiał jako inspirację, ale oglądając „Matrix”
czuło się w powietrzu swąd plagiatu.
Ale
ze swej niszy smok wychynął dopiero w 2008 roku, gdy za „Lód”
otrzymał nagrodę Kościelskich. Ponieważ fantastyka, jak to już
ongi Wojciech Sedeńko udowodnił, jest literaturą niewidzialną (to
jest wydaje się ją, ale nie zauważają jej żadne środowiska
uniwersyteckie), toteż zdziwienie powszechne szybko przerodziło się
w naciągnięcie „Lodu” do literatury postpostmodernistowej (czy
jakkolwiek ją określono, byle nie użyć brzydkiego słowa na „F”).
W efekcie cała masa ludzi, którzy dukajowe utwory mieli za
nieporadne gaworzenie (bo fantastyka, jak powszechnie wiadomo, jest
dla dzieci i Papa Lem jeno dziatkom pisał), nagle rzucili się
czytać i komentować największą, najgęstszą znaczeniowo i
najbardziej złożoną powieść pana Jacka. To trochę wyglądało,
jakby tłumek z lanserskiego przyjęcia poszedł w sukienkach i
garniturach na Zamarłą Turnię, bo ktoś powiedział, że
taternictwo jest w tym sezonie trendy. Szkoda, że nie ma w tej
alegorii zakładów pogrzebowych zbierających żniwo martwych
umysłów odpadających do mentalnie Pustej Dolinki. Złośliwym,
wiem. Ale gdy patrzę na niektórych ludków gardzących fantastyką,
a próbujących egzegezy „Lodu”... No cóż.
Tak
oto w kilku akapitach naszkicować chciałem sylwetkę autora, który
nadał nową jakość polskiej i światowej fantastyce. A po co? Bo
jeszcze będę o nim mówić...
Komentarze
Prześlij komentarz